ایوان کلیما کودکی خود را به یاد می‌آورد. زمانی که نازی‌ها پراگ را اشغال کرده بودند و زمانی که یهودی‌ها مانند خیلی چیزهای دیگر ممنوع شده بودند. او فیلم دیدن را به یاد می‌آورد: آن موقع «سفیدبرفی و هفت کوتوله» ی والت دیزنی به پراگ آمده بود. آن‌قدر وسوسه کننده بود که نمی‌توانستیم جلوی خودمان را بگیریم.

رفتم و تمام فیلم را با ترس از اینکه پیدایم کنند و تنبیه شوم دیدم. سفیدبرفی در واقع میان کودکان آمریکایی نیز فیلم ترسناک و مشهوری بود اما شرایط ترسناکی که آقای کلیما در وصف کودکی‌اش نقل می‌کند بسیار فراتر از داستان جن و پری و جادوگر شیطان‌صفتی است که سیب را مسموم کرد.

این مجموعه مقالات با عنوان «روح پراگ»، شاهدی است بر تجربیات شخصی فردی که در قرن بیستم تحت سلطه‌ی هیتلر و استالین سر می‌کرده است. آقای کلیما در سال 1941، در سن ده‌ سالگی منتقل شد و اردوگاه دیگری فرستاده شد و آن‌قدر خوش‌شانس بود که بتواند چهار سال تا زمانی که ارتش فاتح روسیه اردوگاه را بیابند، آنجا دوام بیاورد. آقای کلیما اسم چنین ماجراهایی را «کودکی غیرمعمول» می‌گذارد.

کلیما از شناخته‌شده‌ترین نویسندگان اهل جمهوری چک است و رمان‌های او در کشورهای انگلیسی‌زبان نیز به شهرت رسیده‌اند. از آثار شناخته‌شده‌ی او به زبان انگلیسی می‌توان از «عشق و آشغال» و «در انتظار تاریکی، در انتظار روشنایی» یادکرد. این دو رمان طرحی از تاریخ پیچیده‌ی کمونیسم در چکسلواکی را به ما نشان می‌دهند.

مقالات کتاب «روح پراگ» بیشتر به ارزش‌های اخلاقی و شیفتگی او نسبت به هنر اشاره می‌کند. عنوان کتاب نباید موجب گمراهی خواننده شود. این کتاب به‌هیچ‌وجه درباره‌ی گردشگری و زیبایی‌های شهر پراگ نیست. چراکه در ذهن نویسنده ابداً تصویر و خاطره‌ی زیبایی از این شهر نقش نبسته است. در مقاله‌ی نخست کتاب از ترس و وحشت و فیلم سفیدبرفی و پراگ تحت سلطه‌ی نازی‌ها حرف به میان می‌آید و مقاله‌ی آخر هم‌ نظر آقای کلیما درباره‌ی ماشین شکنجه در کتاب جزیره‌ی محکومین کافکا ذکرشده است.

این مجموعه مقالات درواقع زنجیره‌ای است از درک و تجربیات نویسنده از تاریخ چکسلواکی؛ از زمان اشغال نازی‌ها بعد از سال 1939 تا کمونیسم استالین بعد از سال 1948 و سرکوب مجددی که دنباله‌ی تهاجم شوروی در سال 1968 بود. از دید آقای کلیما، گذراندن دوران کودکی در اردوگاه کار اجباری ترزین او را برای اتفاقات بعدی زندگی آماده کرد. چراکه آن سال‌ها بزرگ‌سالی او را شکل داد. آقای کلیما در کتابش شباهت این دو رژیم سرکوب گر را تائید می‌کند. «مردم چکسلواکی برای نیم‌قرن تحت سلطه‌ی دیکتاتور زندگی کردند. با یک وقفه‌ی سه‌ساله، دیکتاتوری استالین جای حکومت خشن و مستبد نازی را گرفت».

این کتاب با نگاه جامعی که به تاریخ دارد حتی برای مخالفان هم درس‌هایی در بردارد. این تاب هم‌چنین شامل مصاحبه‌ی طولانی فیلیپ راف با آقای کلیما است که در آن درباره‌ی نویسندگان دیگر اهل چک یعنی واتسلاو هاول و میلان کوندرا به بحث نشستند. این مجموعه مقالات با مقاله‌ی جالبی درباره‌ی فرانتس کافکا جمع‌بندی می‌شود و نظرات متعدد نویسنده درباره‌ی کافکا را در مقاله‌ی «عشق و آشغال» به یاد خواننده می‌آورد.

این مجموعه برای کسانی که به آثار داستانی آقای کلیما علاقه‌مندند، دید جدیدی نسبت به زندگی شخصی، ارزش‌های ادبی و تجربیات او نسبت به تاریخ جمهوری چک به ارمغان می‌آورد؛ و کسانی هم که هنوز اثری از او نخوانده‌اند بامطالعه‌ی این مجموعه به خواندن داستان‌های او تشویق می‌شوند.

سفارش کتاب از سایت کاواک