با کمک زیادی که به مسئله‌ی روابط جنسی و مصرف مواد مخدر کرد، با داستان عاشقانه‌ی شهری و تاریک‌اش و حملات وحشیانه به زندگی بورژوازی، جای تعجب ندارد که در اولین سال انتشار به‌عنوان یک اثر کلاسیک ضدفرهنگی شناخته‌ شد و با نقدهای فراوان و متفاوتی روبه‌رو گشت.

خودشناسی

 این اثر هسه در مورد مسیری است که انسان باید در درون خویش بپیماید تا به خودشناسی برسد. با گذشت حدود نود سال، پیام این اثر به خواننده هم چنان قدرت مذهبی خود را حفظ کرده است. پیام آن‌را می‌توان این‌طور بیان کرد: ما باید به کاوش درون خود ادامه دهیم. چراکه اگر خود را نشناسیم، زندگی‌مان با مرگ تفاوتی نخواهد داشت.

شخصیت اصلی رمان، هاری هالر 47 ساله، خود را با انزجار از فرهنگ مدرن اروپایی کنار کشیده؛ شغل، خانه و خانواده‌اش را ازدست‌داده و مانند گرگ‌ها تنها زندگی می‌کند. روزها را به تفکر و شب‌ها را به شکار می‌گذراند. دو روح در درون او به جدال مشغول‌اند: «دیو» که مشتاق انزوا و وحشی‌گری است و «انسان» که به دنبال فرهنگ، زندگی اجتماعی و عشق است. هاری به‌شدت می‌خواهد خود را نابود کند اما به زندگی در این «روزهای شیطانی سرشار از خلوت و ناامیدی درونی» ادامه می‌دهد.

خودکشی

در نوشتن این کتاب، هسه از بحران روحی خودش بهره گرفته‌ است. پس از ترک همسرش در نیمه‌های دهه‌ی بیست میلادی، انزوا را در پیش گرفت و به عمقی از ناامیدی رسید که به فکر خودکشی افتاد. شاید همین امر دلیل توضیحات درست و عمیق او درباره‌ی افسردگی و ناامیدی است. توضیحاتی که از آن زمان تابه‌حال، تنها در یک کتاب دیگر می‌توان دید؛ ظلمت آشکارِ ویلیام استایرن.

با تمام این‌ها، در دهه‌ی شصت میلادی، هرمان هسه اظهار داشت که رمان «گرگ بیابان» بیشتر اوقات آن‌طور که باید درک نشده است. او گمان می‌کند بسیاری از خواننده‌های کتاب خود را درگیر سرکشی و افسردگی هاری می‌کنند و بازگشت او از این بحران را که درست از لحظه‌ی دیدار هرمیون جوان و زیبا آغاز می‌شود، نادیده می‌گیرند. هرمیون به هاری نشان می‌دهد که در سینه‌ی او بیشتر از دو روح به جنگیدن مشغول‌اند و هاری درنهایت باید یکی از آن‌ها را آزاد کند.

هسه تمام طول کتاب درباره‌ی خودکشی و در نهایت علیه آن می‌نویسد. علی‌رغم این‌که کتاب بیشتر از انزوا و عذاب سخن می‌گوید، موضوع اصلی آن چیزی غیرمنتظره‌تر، اما به‌مراتب مهم‌تر است؛ و آن بهبود یافتن است. این کتاب با ترجمه‌ی قاسم کبیری و توسط نشر فردوس به چاپ رسیده است.