کتاب اتاق اتفاق مجموعه خاطرات و افشاگری‌های جان بولتون، سیاست‌مدار و وکیل آمریکایی از دوران فعالیت خود در کاخ سفید است که در سال 2020 روانه بازار نشر شد.

او از 9 آوریل سال 2018 تا 9 سپتامبر سال 2019 مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا بود و در کنار سیاست‌مداران مهم و رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ،  فعالیت کرد. جان بولتون در این اثر مسائل سیاسی و وضعیت اداره کشور توسط دونالد ترامپ را بیان کرده و تصویری درست از عمق فساد و تباهی آمریکا را نشان داده است. بولتون با وجود فعالیت‌های تأثیرگذارش در دولت ترامپ پس از ترک سمت مشاور امنیت ملی کتاب اتاق اتفاق را نوشت و درباره ترامپ افشاگری کرد. این اثر شامل تعداد زیادی از مکالمات میان این دو سیاست‌مدار دنیا است و به‌خوبی نوع نگاه و تفکر رئیس‌جمهور آمریکا را نشان می‌دهد.

در کتاب اتاق اتفاق حرف از چیست؟

حتی پیش از آنکه دونالد ترامپ در تلاش برای جلوگیری از چاپ کتاب خاطرات جان بولتون، اتاق اتفاق، به دادگاه مراجعه کند میلیون‌ها نفر منتظر بودند تا سخنان مشاور سابق امنیت ملی آمریکا را درباره ترامپ و ماجرای اوکراین که منجر به استیضاح او شد، بشنوند.

پس از مطالعه کتاب اتاق اتفاق اثر جان بولتون، کمتر کسی است که دیگر نداند چرا رئیس‌جمهور آمریکا قصد جلوگیری از انتشار آن را داشت. گرچه به نظر می‌رسد که سخنان بولتون دیگر در استیضاح تاثیری نداشته باشند اما پرونده ترامپ را که در دادگاه مجلس سنا ارایه شد، سنگین‌تر می‌کند.

کتاب جان بولتون اما تنها به روی‌کرد ترامپ در سیاست خارجه محدود نمی‌شود و به ابعاد دیگر ریاست‌جمهوری نیز می‌پردازد. تصویری که بولتون در کتاب اتاق اتفاق از رئیس‌جمهور ارائه می‌دهد، تصویر مردی است که نه فقط خود‌درگیر بلکه در رسیدن به اهداف شخصی خود بسیار یک‌دنده نیز است.

بولتون در کتاب خود این‌گونه می‌نویسد:«در حقیقت، مشکل می‌توانم یکی از تصمیمات ترامپ را در دوران تصدی خودم نام ببرم که تحت‌تأثیر محاسبات سیاسی انتخابات مجدد نبوده باشد.»

با تمام این‌ها مسئله اوکراین بود که سبب شد مجلس نمایندگان در جلسات استیضاح پاییز گذشته، در کنار شهادت چند همکار او از شورای امنیت ملی، به دنبال شهادت جان بولتون نیز باشند. بولتون با وجود این‌که دیگر دولت را ترک کرده بود، با استناد به بخش‌نامه‌ای از کاخ سفید از شهادت امتناع ورزید.

جان بولتون در این صفحات کتاب اتاق اتفاق، اظهار داشت که پرونده مجلس «قصور استیضاح» بوده چرا که او را احضار نکرده و برای صدور حکم شهادت او، منتظر حکم دادگاه بودند.‌

بولتون هم‌چنین تصمیم مجلس را برای تمرکز بر برقراری تماس تلفنی با رئیس‌جمهور اوکراین و تحت‌ فشار قراردادن او در تحقیقات درمورد پسر جو بایدن، نامزد ریاست‌جمهوری آمریکا، مورد نکوهش قرار می‌دهد. وی می‌گوید این تمرکز ایراد داشت، زیرا این موضوع «تنها تخلف» روی داده نبود و کاخ سفید می‌بایست به جای آن مجموعه‌ای از جرایم استیضاح‌آمیز ارایه می‌کرد.

چه چیز کتاب اتاق اتفاق را متمایز می‌کند؟

نکته‌ای که سبب تمایز کتاب اتاق اتفاق می‌شود، در عنوان اثر نهفته است. جان بولتون نام کتاب را از عنوان یکی از نمایش‌های برادوی وام گرفته است و در خلل آن به نقش اصلی خود اشاره دارد. دیگر آنکه لحن و دیدگاه بولتون حاوی روشن‌گرایی‌ها و شفاف‌سازی‌هایی است که روزنامه‌نگاران ترامپ آن‌ها را حذف کرده‌اند.

لحن کلی کتاب خاطرات جان بولتون مانند لحن معلمی است که چندین‌ ماه آزگار را با دانش‌آموزی لوس و بی‌توجه گذرانده که هیچ توجهی به درس نمی‌کند.

بولتون خود را در لباس یک وکیل، سیاستگذار و صاحب‌نظر معرفی می‌کند اما منیت او روشن‌فکرانه و در برخی موارد حتی دانشگاهی است. بولتون از مخاطب عادی کتاب خود انتظار ندارد تمام جملات کتاب را هضم کند؛ از این قبیل جملات می‌توان این بخش از کتاب را مثال زد:

«بدیهی است که جابه‌جایی مداوم پرسنل و Hobbesian bellum omnium contra omnes (جنگ همگان علیه همگان) در کاخ سفید کاری را پیش نبرد.»

انقلاب اسلامی در سال 1357 نه‌تنها جامعه‌ی ایران را، که فضای سیاسی خاورمیانه را نیز دستخوش تغییراتی کرد. داریوش بایندر چهار دهه پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران، در تلاش برای بررسی جنبش‌های داخلی و خارجی که در نهایت منجر به شکل‌گیری این انقلاب شدند، مدارک بایگانی‌شده‌ای را به کار می‌گیرد که تاکنون مورداستفاده قرار نگرفته‌اند.

بایندر کتاب خود را با گفتن از تحولات اجتماعی-اقتصادی دهه‌ی چهل آغاز می‌کند و در ادامه شیوه‌ی حکومت شاه را در دهه‌ی 50، همراه با ظهور جنبش‌های مخالف، به بررسی می‌گذارد. اشتباهات شاه، محاسبات سیاسی نادرست او، نفوذ روحیه‌ی پساویتنامی و نقش دولت کارتر ازجمله دیگر موضوعاتی هستند که داریوش بایندر در کتاب «شاه، انقلاب اسلامی و ایالات متحده» به آن‌ها می‌پردازد.

بایندر در این کتاب درباره‌ی چگونگی سقوط ایران در هرج‌ومرج و رفتن کنترل کشور از دست حاکمی بیمار و عواقب آن‌که هنوز هم که هنوز است بعد از چهل سال بازتاب آن را می‌توان شاهد بود، حرف‌های تازه‌ای برای گفتن دارد.

برگردان فارسی کتاب «شاه، انقلاب اسلامی و ایالات متحده» به نویسندگی داریوش بایندر، با ترجمه‌ی محمد آقاجری و به کوشش بنگاه ترجمه و نشر پارسه، در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

رمان برفک به نویسندگی دان دلیلو یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آثار پسامدرن چند سال اخیر آمریکا است. دان دلیلو، نویسنده کتاب، انسان معاصر را قربانی رسانه و مصرف‌گرایی می‌داند و نقطه‌نظر خود را در قالب داستانی جذاب به مخاطب ارائه می‌کند. برگردان فارسی رمان برفک اثر دان دلیلو با ترجمه‌ی پیمان خاکسار و به کوشش نشر چشمه در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

درباره نویسنده

دونالد ریچارد دلیلو (زاده‌ی 20 نوامبر 1936) رمان‌نویس، نویسنده‌ی داستان کوتاه، نمایشنامه‌نویس، فیلم‌نامه‌نویس و مقاله‌نویس اهل ایالات‌متحده است. آثار او موضوعات متنوعی چون رسانه، جنگ هسته‌ای، ورزش، پیچیدگی‌های زبانی، هنرهای نمایشی، جنگ سرد، ریاضیات، ظهور عصر دیجیتال، سیاست، اقتصاد و تروریسم جهانی را پوشش می‌دهند.

دلیلو آثار داستانی خود را مربوط به «زیستن در روزگاری خطرناک» می‌داند و در سال 2005 طی مصاحبه‌ای بیان کرد:«نویسندگان بایستی علیه نظام‌ها باشند. مهم است که علیه قدرت، شرکت‌ها و کل این نظام سرگرمی‌های فلج‌کننده بنویسند. […] به باور من نویسندگان، ذاتاً، بایستی علیه چیزها باشند،  علیه هرچه قدرت سعی دارد بر ما تحمیل کند.»

کتاب‌های نام‌ها و جهان شهر از دیگر آثار دان دلیلو هستند که به زبان فارسی برگردانده شده‌اند.

دان دلیلو و عشق او به کلمات

دان دلیلو نویسنده‌ای شیفته‌ی کلمات است. آنچه از او می‌شنوید غالباً لذایذی جسمانی است که در گذاشتن سیاه‌روی سفید، کوباندن بر دکمه‌های ماشین‌تحریر پرسروصدایش و تماشای شکل‌گیری جملات بیش‌رویش، آن‌ها را می‌یابد. لذت دان دلیلو در جزر و مد زبان و در سواری‌گرفتن از ریتمی آرام و ایجاد اخلال در همان ریتم نهفته است؛ جملات کوتاه ناگهانی. به نظر می‌رسد از کلمات برای خاطر خودشان است که لذت می‌برد؛ از چیستی آن‌ها. تصور کنید که او از این حقیقت لذت می‌برد که اگر بنویسد «کفش»، شما بلافاصله به آنچه پایتان می‌کنید، فکر خواهید کرد. دان دلیلو عاشق جز به‌جز نوشتن، فهرست سازی و تفصیل است.

درازگویی، شیوه‌ی دان دلیلو برای پروراندن موضوع

دان دلیلو در کتاب برفک نیز همین رویه را پیش می‌گیرد تا خوب جلوه کند. این رمان دارد از حجم زبانی که درش است می‌ترکد. بدیهی است که فصول ابتدایی کتاب پراند از فهرست‌های بلند و پربار. نمونه‌ی آن را در همان صفحه‌ی نخست رمان می‌توان یافت.

این فهرست‌ها اما به دلیلی وجود دارند. این سخاوت زبان، این غنا و این تنوع و این انتخاب طاقت‌فرسای کلمات، همگی مکمل موضوع افراط در مصرف‌گرایی هستند که با پیش‌روی در کتاب رشد می‌کند. گاهی اوقات این فهرست‌ها درباره‌ی کالاها و مصرف است. افراد تنها دوربین با خود حمل نمی‌کنند. «سه‌پایه، لنز و کیت‌های فیلتر» هم هست.

خریدها نیز باید فهرست‌بندی و وارسی شود. «یک ‌شیشه مسکن اضافی برداشت و از لبه‌ی درپوش محافظ کودک آن را بو کشید. بوی خربزه، بطری‌های نوشابه و چای زنجبیلمان را تو داد.» و دوباره: «شش نوع سیب آن‌جا بود. خربزه‌های عجیب و چند نوع پاستیل. انگار همه‌چیز نوبر بود، تمیز، پولیش‌خورده، براق.»

انتقاد وارد بر رمان برفک اثر دان دلیلو

بیشترین انتقادی که متوجه رمان برفک دان دلیلو هست این موضوع است که بسیاری باور دارد دلیلو با گفتن از تبلیغات، حومه‌های شهر و سوپرمارکت‌ها کار جدیدی نکرده است، حتی اگر این کار را به روش خاص خودش هم انجام داده باشد. یک قرن طول نکشید تا بزرگ‌ترین نابغه‌ی در اواسط دهه‌ی 80 میلادی به‌وقت نوشتن متوجه شود مصرف‌گرایی دارد تبدیل به معضل بزرگی می‌شود.

درحالی‌که شاید به نظر بیاید دلیلو از موضوع آشنایی سخن می‌گوید، استدلال من این است که او نیز راهی را می‌رود که بسیاری دیگر رفته‌اند. او اشیاء و عادات را تنها برای شبیه‌سازی ترفندهای تبلیغاتی پشت سر هم‌ردیف نمی‌کند. کلمات او احساسات مانترا و اشعار مذهبی را در خود دارند. این موضوع بیشتر از همه در تکرار کلمات «مسترکارد، ویزا، امریکن اکسپرس» خود را نشان می‌دهد. این کلمات حتی از دهان یکی از شخصیت‌ها به نام موری نیز در قالب فهرستی  تروتمیز می‌توان شنید.

برشی از کتاب برفک اثر دان دلیلو

تمام اساتید مرد هستند، لباسشان چروک است و مویشان ژولیده و موقع سرفه سر را زیر بغل فرو می‌کنند. دسته‌جمعی به روسای اتحادیه‌ی کامیون‌داران می‌مانند که برای احراز هویت همکار مثله شده‌شان دور هم جمع شده باشند. حسی که القا می‌کنند تلخی فراگیر است، بدگمانی و دسیسه‌چینی.

تنها استثنائی موری جی زیسکیند است، ورزشی‌نویس سابق که ازم خواست تا همراه هم در غذاخوری ناهار بخوریم، جایی که بوی ناخوشایند غذاهایی نامشخص خاطره‌ای تیره و تلخ را درونم زنده کرد. موری تازه آمد بود به کالج، مردی بود با شانه‌های آویزان با عینک ظریف گرد و ریشی شبیه ریش آمیش‌ها. استاد مهمان بود و موضوع درسش مفاخر در قید حیات و به نظر می‌آمد از همکاری با اساتید فرهنگ‌عامه احساس شرم می‌کند.

«من موسیقی می‌فهمم، من سینما می‌فهمم، حتی می‎‌تونم درک کنم چه طور کامیک‌بوک‌ها می‌تونن یه چیزایی به ما بگن. ولی پروفسورهایی این‌جا هستن که هیچی نمی‌خونن جز نوشته‌های روی جعبه‌های کورن‌فلکس.»

• معرفی کتاب?های پیشین را از این‌جا بخوانید.

کتاب «نامه به کودکی که هرگز زاده نشد» رمانی است به قلم نویسنده و روزنامه‌نگار ایتالیایی، اوریانا فالاچی. این کتاب در قالب نامه و به دست یک زن شاغل (که فرض می‌شود خود نویسنده کتاب، اوریانا فالاچی، باشد) در خطاب به نوزادی نوشته شده است که در رحم اوست. کتاب «نامه به کودکی که هرگز زاده نشد» جزییات کشمکش و انتخاب میان به ‌دنیا آوردن فرزند و ادامه زندگی حرفه‌ای راوی را به تصویر می‌کشد؛ انتخاب میان شغلی که عاشقانه دوستش دارد و یا ادامه یک بارداری ناخواسته. راوی در این رمان می‌کوشد با گفتن از دوران کودکی خود، نوزادی را که در رحم دارد از رسم روزگار باخبر کند و او را از بی‌عدالتی دنیا آگاه سازد.

ترجمه انگلیسی این رمان در سال 1976 منتشر شد و بیش از چهار میلیون نسخه در سرتاسر دنیا فروش داشت. برگردان فارسی کتاب «نامه به کودکی که هرگز زاده نشد» با ترجمه‌ی زهره گوهرین  و به کوشش انتشارات نگاه روانه‌ی بازار نشر شده است.

مکالمه‌ای غم‌انگیز میان مادر و فرزند

کتاب «نامه به کودکی که هرگز زاده نشد» شاید غم‌انگیزترین کتاب باشد که تاکنون خوانده‌اید. ابتدا تا انتهای متن رمان مکالمه‌ای است میان یک مادر (که دست بر قضا شاغل نیز هست) و فرزندی است که هنوز پا به این دنیا نگذاشته است. شاید شما آن را مونولوگ بدانید اما این مکالمه بیشتر به یک دیالوگ می‌ماند؛ حتی اگر کودکی که سوی دیگر این صحبت است، هنوز جنینی بیش نباشد.

روشی که اوریانا فالاچی در خطاب‌ قراردادن این کودک در پی می‌گیرد کاملا واقعی و ملموس است. بله. جنین مستقیم به مادر خود پاسخ نمی‌دهد اما می‌توان حس کرد که پیوندی میان آن دو برقرار است؛ پیوندی که با مرور زمان و پیش رفتن در رمان قوی‌تر نیز می‌شود. به‌راستی آیا کودکی را باردار بودن یکی از بزرگترین اسرار زندگی نیست؟ یقینا پیوندهای بسیاری هستند که مادر را به فرزند گره می‌زند.

می‌توان این کتاب را نوعی شرح‌حال دانست. همانطور که از عنوان اثر برمی‌آید، در قالب نامه‌ای به نگارش درآمده که زنی به فرزند تولدنیافته‌اش نوشته است. می‌توان آن را نسخه مکتوب یک گفت‌وگو دانست. در هر حال، مهم نیست که آن را در کدام طبقه‌بندی قرار می‌دهیم. آنچه اهمیت دارد این است که این رمان اثری استثنایی و از بایدهای لیست مطالعه‌ی هر فردی است.

در این کتاب، صحبت از زن بودن است

بدیهی است که کتاب نامه به کودکی که هرگز زاده نشد، زندگی‌نامه‌ای شخصی است اما اثری فلسفی نیز هست. اوریانا فالاچی سعی دارد در این اثر زندگی، نقش‌های اجتماعی جنسیت‌‌زده، مفهوم مسئولیت، آزادی شخصی، سقط جنین و والدین را زیر سوال ببرد. وی با هوشمندی، صداقت و شجاعت از موضوعات دشوار دم می‌زند.

در این کتاب صحبت از زن بودن است. زنی که عاشق کارش است، عاشق نوشتن است و می‌ترسد که مبادا به دلیل بارداری ناگهانی‌ای که برایش پیش آمده از آزادی هنری خود محرم شود.

نامه به کودکی که هرگز زاده نشد داستانی شخصی است اما فلسفه نیز راه خود را در آن پیدا کرده است. ازجایی‌که در این رمان از ایده‌های گوناگون به تفصیل صحبت شده، شاید گاهی بیشتر به مجموعه‌ای از مقالات شبیه باشد تا یک رمان. به هر روی، در این رمان حرف از بارداری ناخواسته است و درگیری‌های ذهنی‌ای که به دنبال آن می‌آید.

نامه به کودکی که هرگز زاده نشد رمانی درخشان است. نثر زیبایی دارد و چونان زنی که راوی آن است، حساس و معقول است.

یک کتاب فمینیستی دیگر از نویسنده‌ای فمینیست

شاید برخی اوریانا فالاچی را به نوشتن بر ضد سقط جنین متهم کنند اما برعکس، این اثر را حتی می‌توان رمانی فمینستی نامید و به راحتی آن را از متون فمینیستی دهه هفتاد میلادی به حساب آورد. فالاچی این اثر را زمانی منتشر کرد که جنبش فمنیست هنوز معنا داشت، نه مانند امروز که متأسفانه انگار تنها در متهم کردن جنس مرد خلاصه می‌شود و اگر هم مجالی بود به توانمندسازی زنان می‌پردازد.

در هر صورت این کتاب نه جزوه‌ است و نه طرفدار یا مخالف سقط جنین. اوریانا فالاچی در قسمتی از کتاب این سوال را مطرح می‌کند که آیا ما اجازه داریم بانی ورود یک کودک به این دنیای مملو از درد و رنج باشیم؟ آیا هیچ کودکی هست که خود تقاضای آمدن به این دنیا را داشته باشد؟ در حقیقت، این رمان از مسائل پیچیده سخن به میان می‌آورد و از طرح سوالات دشوار باکی ندارد.

و در نهایت…

نویسنده در این رمان به طرز شگفت‌انگیزی تمامی پیچیدگی‌های زن‌بودن را به تصویر می‌کشد. راوی داستان زنی باهوش، شجاع و احساساتی است و حتی سال‌ها بعد از مطالعه کتاب، اثری که در شما از خود به جا می‌گذارد ماندنی است. کتاب نامه به کودکی که هرگز زاده نشد قدرتمندترین داستانی است که درباره بارداری نوشته شده است و مطالعه آن به هر فرد بالغی شدیدا توصیه می‌شود.

کتاب جاسوس اثر پائولو کوئیلیو نخستین بار در نوامبر سال 2016 و از انتشارات پنگوئن وارد بازار نشر شد. نسخه‌ی اصلی این کتاب در 208 صفحه در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت و آن را می‌توان در رده‌ی آثار تاریخی-داستانی دسته‌بندی کرد. پائولو کوئیلیو در کتاب جاسوس داستان فراموش‌ناشدنی زنی را روایت می‌کند که به خود جرئت داد رسوم زمان خود را زیر پا بگذارد و بهایش را نیز بپردازد. برگردان فارسی رمان جاسوس با ترجمه‌ی اعظم خرام و به کوشش بنگاه ترجمه و نشر پارسه منتشر شده است.

خلاصه‌ی داستان

ماتا هاری که وارد شهر شد یک پاپاسی هم در جیب نداشت؛ اما دیری نگذشت که همه او را زیباترین زن شهر می‌دانستند. رقاصه‌ای که موجب حیرت و شادی تماشاگران خود می‌شد، زنی که محرم اسرار و تسلی خاطر همدمان خود بود و حتی ثروتمندترین و قدرتمندترین مردان را نیز مانند موم در مشت خود داشت.

اما از جایی که در زمان جنگ، سوءظن و تردید کشور را پر می‌کند، سبک زندگی ماتا هاری نیز موجب سوءظن دیگران نسبت به او می‌شود و در نهایت  او را در سال 1917 در اتاق هتلی دستگیر و به جاسوسی متهم می‌کنند.

پائولو کوئیلیو داستان زندگی ماتا هاری را در آخرین نامه‌ی او برایمان روایت می‌کند. جاسوس داستان سرنوشت زنی است که به خود جرئت داد رسوم زمان خود را زیر پا بگذارد و بهای این شجاعت را نیز پرداخت.

رمان جاسوس، داستانی درباره‌ی عشق، جاه‌طلبی و تصمیم‌های اشتباه

پائولو کوئیلیو در رمان جاسوس، داستان به افشای داستان غم‌انگیز ماتا هاری می‌پردازد. ماتا هاری شمایلی فرهنگی است و خواننده را با خود به زمان جنگ بزرگ می‌برد. جاسوس داستان زنی هلندی و تنگدست در پاریس است که خود را به لباس رقاصه‌‌ای تماشایی درمی‌آورد و تصویر مختصری از زندگی این شخصیت رنگارنگ به دست می‌دهد.

جاه‌طلبی، زرق‌وبرق،عشق، رازداری و تصمیم‌های اشتباه موضوعات حاکم بر زندگی این زن هستند و سرنوشتی که دچارش می‌شود مخاطب را به حیرت خواهد آورد.

از فقر تا شهرت و اسارت، این است سرگذشت ماتا هاری

ماتا هاری زنی با ملیت هلندی بود و زمانی که به پاریس پا گذاشت از مال دنیا هیچ نداشت؛ اما آ?رزوهای بزرگی داشت و دیری هم نگذشت تا از زنی فقیر به رقاصه‌ای تبدیل شد که همه خواهانش بودند. ماتا هاری یکی از شخصیت‌های محبوب زمان خود بود و شاه و وزیر آن دو را مجذوب خود می‌کرد. ماتا هاری استعدادی شگرف در انگشت‌به‌دهان گذاشتن دیگران داشت و این برخلاف اخلاق مرسوم آن دوران بود.

جنگ که در اروپا گسترده شد، فعالیت‌های ماتا هاری هیزم در آتش حدس و گمان و سوءتفاهم‌ها ریخت و درنهایت، طی اقدامی ناگهانی و شوکه‌کننده، او را پیش از پایان جنگ و به اتهام جاسوسی و خیانت دستگیر کردند.

اتفاقاتی که در ادامه‌ی این دستگیری در زندگی ماتا هاری روی داد ویرانگر بودند و او نیز همه را طی نامه‌ای به وکیل خود بازگو می‌کند. این‌گونه است که ما فرصت می‌یابیم از سرگذشت او باخبر شویم.

این داستان بر اساس رویداد‌های واقعی است

کتاب جاسوس اثر پائولو کوئیلیو با این جمله آغاز می‌شود و خواننده از همان ابتدا می‌داند که کتابی که پیش رو دارد قرار است تاریخ را برایش بازخوانی کند. در جای‌جای کتاب عکس‌های واقعی از ماتا هاری آمده که داستان کوئیلیو را هزار مرتبه ملموس‌تر می‌سازد.

رمان جاسوس حجم چندانی ندارد و در سه قسمت روایت می‌شود؛ به همراه خاتمه، بخش قدردانی و یادداشت‌ نویسنده و می‌توان به جرئت گفت که آمیزه‌ای است از شواهد و خلاقیتی بی‌بدیل. کوئیلیو ناچار بود با دیالوگ‌ها، صحنه‌ها و برخی وقایع مربوط به زندگی ماتا هاری بازی کند، برخی بخش‌های زندگی او را حذف کند و به برخی بخش‌های دیگر شاخ و برگ بیشتری بدهد. این دست‌کاری‌ها جزء لاینفک نویسندگی است.

کوئیلیو از مقالات، پرونده‌ها، گزارش‌ها و اسناد بایگانی در جنبه‌ی تحقیقاتی شکل‌گیری این رمان استفاده‌ کرده است. رویکردی که کوئیلیو در شرح سرگذشت ماتا هاری پیش می‌گیرد جذاب و خواندنی است.

با تمام این‌ها اما گویی این کتاب تنها گریزی به این‌جا و آن‌جای زندگی ماتا هاری می‌زند و به‌طور خلاصه مخاطب را با زندگی و زمانه‌ی این شخصیت بدنام آشنا می‌کند. قسمت‌هایی از کتاب هست که شاید خواننده حس کند می‌شد توضیح بیشتری داد و اطلاعات بیشتری در اختیار مشتاقان قرار داد.

کتاب جاسوس اثر پائولو کوئیلیو: روایت زندگی زنی مستقل در زمانه‌ای تلخ

از نکات جذاب و ستودنی اثر چگونگی آشکار شدن داستان زندگی این زن در نامه‌ای است که به وکیل خود می‌نویسد. این نامه قلبتان را به درد می‌آورد چرا که واضح است پرونده‌ای که علیه او ساختند پشتوانه و شواهد محکمی ندارد و آنچه خواننده را خشمگین می‌کند، فاسد و تبعیض‌آمیز بودن آن است.

شکی نیست که ماتا هاری زن مستقلی بود و این استقلال در آن زمان مورد خشم جامعه قرار گرفت و درنهایت نیز به سقوط او انجامید. در رمان جاسوس می‌خوانید که ماتا هاری در برخی فعالیت‌های مشکوک و نامرسوم، آن هم در زمانی که شک و بدبینی بیش از هر زمان دیگری بر کشور حاکم بود، نقش داشته است.

هزینه‌ای که ماتا هاری برای نقش داشتن در این فعالیت‌ها می‌پردازد سنگین و دل‌خراش است. گویی پائولو کوئیلیو تنها از لایه‌ی رویی این داستان کاسته و قصد دارد خواننده‌ی طرفدار داستان‌های تاریخی را وادار کند با استفاده از منابع جایگزین از این شخصیت بدنام اطلاعات بیشتری کشف کند.

در میان برندگان اخیر جایزه‌ی نوبل تنها ماریو بارگاس یوساست که آثارش به‌اندازه‌ی رمان‌نویس پرتغالی، فراهم‌آورنده‌ی لذتی خالص برای خوانندگانش است. بهترین آثار ساراماگو مانند تریلر‌های توهم‌زا هستند. گرمایشان را می‌شود لمس کرد و عملاً در دستانتان می‌تپند.

«خرده‌خاطرات» با دیگر آثار ساراماگو کمی تفاوت دارد

ژوزه ساراماگو بهار سال 2010 در سن 87 سالگی از دنیا رفت. کتاب «خرده‌خاطرات» کتابی کم‌حجم و روایتگر دوران جوانی این نویسنده است. خرده‌خاطرات را نمی‌توان جزو آثار اصلی ژوزه ساراماگو به حساب آورد. گاهی اوقات آدم باید روراست باشد. این کتاب در مقایسه با دیگر نوشته‌های ساراماگو اثری است مبهم و گیج‌کننده. احساسی که در خواننده ایجاد می‌کند مانند حسی است که به هنگام خیره‌شدن به روزی کم‌نور و مه‌آلود از سر اشتباهی تلسکوپ به آدم دست می‌دهد.

پایانی جذاب که این تفاوت را جبران می‌کند

با تمام این‌ها اما، لبخندی را که به هنگام تمام‌کردن کتاب به لبتان خواهد آمد به ژوزه ساراماگو بسپارید. دوست‌داشتنی‌ترین و لذت‌بخش‌ترین بخش کتاب خرده‌خاطرات، پایان آن است. ساراماگو در طول کتاب از کودکی‌اش در دهکده‌ی کوچکی در پرتغال و بعدها در لیسبون می‌نویسد، در انتهای کتاب نیز مجموعه عکس‌هایی قدیمی از خانواده‌اش را با مخاطب به اشتراک می‌گذارد و با شیطنت به حاشیه‌نویسی ‌آن‌ها می‌پردازد.

برای مثال، عکسی از این نویسنده‌ی خوش‌قیافه در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه‌ی بیست زندگی‌اش هست که در آن چشمانش برقی شیطنت‌آمیز در خود دارند. نوشته‌ی زیر عکس از این قرار است:

«این‌جا دیگر دوست‌دختر داشتم. از قیافه‌ام معلوم است.»

زیر یکی دیگر از عکس‌ها، ساراماگو تعریف می‌کند که مادرش چطور مانند مبلغان زمان شوروی با قیچی آن‌هایی را که دیگر دوستشان نداشت از عکس‌های خانوادگی حذف می‌کرد. ساراماگو برای مادرش نوشته است:

«پایان عمر یک دوستی به معنای پایان عمر هر عکس نیز بود.»

این عکس‌ها که در کتاب خرده‌خاطرات حکم تیتراژ پایانی فیلم را دارند به خوبی نشان می‌دهند که ساراماگو در طول عمرش چه همراه خوبی بوده است.

ساراماگو و نبش قبر خاطرات جوانی در کتاب خرده‌خاطرات

کتاب خرده‌خاطرات چکیده‌ی برخی از حوادث اصلی زندگی ساراماگو در جوانی هستند؛ ازجمله مرگ براد بزرگ‌ترش، فرانسیسکو، زمانی که او تنها چهار سال داشت. اغلب اوقات اما خاطراتی که از آن‌ها می‌گوید، همان‌طور که از عنوان کتاب هم برمی‌آید، خاطراتی خرد اما تأثیرگذارند.

ساراماگو به خاطر می‌آورد که مادرش چگونه مجبور بود پتوهایشان را بعد از زمستان هر سال گرو بگذارد؛ ماهیگیری‌هایش را به یاد می‌آورد و اینکه چگونه ماهی‌هایش را می‌دزدیدند، و تماشای فیلم‌های صامت را نیز به خاطر دارد.

ساراماگو در کتاب خرده‌خاطرات، خاطرات جوانی‌اش را نبش قبر می‌کند. تعریف می‌کند که یک‌بار از فرصت سواری‌گرفتن از یک اسب محروم شد و دراین‌باره می‌نویسد:«هنوز هم از عواقب افتادن از اسبی که هرگز سوار نشدم رنج می‌برم. در ظاهر هیچ مشخص نیست اما روح من 70 سال است که می‌لنگد.»

کلیشه‌ی وحشتناک آن‌جاست که هر کتابی را می‌توان تأملی بر خاطرات دانست. چه کتابی است که این‌گونه نباشد؟ مخصوصاً شرح‌حال‌ها. در کتاب خرده‌خاطرات اما ساراماگو بیشتر با کیفیت خاطراتش درگیر است.

پیرمردی که به عقب برمی‌گردد و به بیش از 80 سال عمر گذشته‌ی خود می‌نگرد حق دارد جایی خاطرات خود را موثق و جایی بی‌اعتبارشان بداند اما با استفاده از عباراتی مانند «این را از خودم درنمی‌آورم» پس از توصیف غروب خورشید و «واقعاً این‌ شکلی بود، این صرفاً پس‌اندیشه‌ای ادبی نیست» حتی بر چیزهایی که گویی درباره‌شان کاملاً مطمئن است، پرده‌ای از شک بیندازد.

جزییاتی از زندگی نویسنده که نمی‌دانستید

ژوزه ساراماگو درجایی از کتاب خرده‌خاطرات می‌نویسد که نام خانوادگی اصلی او به هنگام تولد de Sousa بوده است و ساراماگو نامی مستعار بوده که احتمالاً کارمندی مست در اداره‌ی ثبت‌احوال در گواهی تولدش نوشته است. جالب است بدانید ساراماگو به معنای تربچه‌ی وحشی است و او زمانی با زنی قرار می‌گذاشته که نام خانوادگی‌اش به معنای ماهی نمک‌سود بوده است. با هم می‌توانستند بچه‌های خوشمزه‌ای بسازند!

و در پایان…

لحن نویسنده در کتاب خرده‌خاطرات برزخی است؛ حرفی که مادربزرگ سالخورده‌‌اش به او می‌گوید نیز اشاره به این موضوع دارد:

«دنیا بسیار زیباست. فکر اینکه باید بمیرم غمگینم می‌کند.»

برگردان فارسی کتاب خرده‌خاطرات اثر ژوزه ساراماگو با ترجمه‌ی اسدالله امرایی و به کوشش انتشارات مروارید در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. اگر علاقه‌مند به مطالعه‌ی این اثر هستید، همین حالا می‌توانید آن را از وب‌سایت کتاب‌فروشی کاواک تهیه نمایید.

تادئوش کونویتسکی در رمان «محشر صغرا» درست مانند اثر دیگر خود، مجتمع لهستانی، آخرالزمان کوچکی را به تصویر می‌کشد که راوی و شخصیتی به نام کنویکی ستاره‌ی آن است؛ کسی که از او خواسته شده تا طی اقدامی اعتراضی عصر همان روز خود را مقابل حزب کمونیست در ورشو به آتش بکشد. او بی‌آنکه بداند آیا قادر خواهد بود از این خودسوزی جان سالم به در ببرد یا خیر، قرار را می‌پذیرد. برگردان فارسی رمان محشر صغرا با ترجمه‌ی فروغ پوریاوری و به همت انتشارات ثالث روانه‌ی بازار نشر ایران شده است.

مردی می‌خواهد خود را به آتش بکشد

همه‌ی ما نخستین بار که بشنویم کسی از مردی می‌خواهد جایی خود را به آتش بکشد سراپا گوش می‌شویم. چه شروعی برای یک کتاب می‌تواند از این جذاب‌تر باشد و خواننده را به شنیدن ادامه‌ی ماجرا ترغیب کند؟‌ از خود می‌پرسیم آیا آن مرد این پیشنهاد را می‌پذیرد؟‌ چگونه او را به انجام این کار ترغیب می‌کنند؟ چه به او می‌گویند که شهامت مردن در راه هدفی والاتر را در او تقویت کنند؟ در آخرین ساعات عمر، چه در سر او خواهد گذشت؟‌

کتاب محشر صغرا، اثری سیاسی-اجتماعی و سورئال

این سؤالاتی است که به احتمال زیاد می‌خواهیم در این کتاب برایشان پاسخی بیابیم. مگر نه؟ اما باید بگویم آنچه گیرمان خواهد آمد چیز متفاوتی است. این اثر بیشتر جنبه‌ی سیاسی-اجتماعی دارد تا بعد روان‌شناختی.

هم خود کنویکی و هم اوری‌من، ترکیبی از نویسنده و یکی از شخصیت‌های کتاب، طعم پیامد‌های ایدئولوژی‌ها و بوروکراسی‌ها‌یی که آن‌ها را تا مرز جنون کشانده می‌چشند و یک‌بار دیگر در تاریخ بشر، فردی به‌جای آنکه از خود در راه رسیدن به اهداف سودمند و والاتری بگذرد، برای بقای خود تلاش می‌کند.

البته که نویسنده ما را در آخرین روز از زندگی این مرد با خود همراه می‌کند اما خواننده چندان از آن‌چه در ذهن شخصیت اصلی می‌گذرد چیزی دستگیرش نمی‌شود. ما تنها به نوعی او را دنبال می‌کنیم. درست مانند یک فیلم‌ساز تنها شاهد آخرین روز زندگی او هستیم و چه روزی است این روز! مبهم، گمراه‌کننده، پر از افراد گوناگون، برخوردهای عجیب و گفتگوهای سیاسی و دروغ و شک و تردید.

کتاب محشر صغرا تا حدودی فضایی سورئال دارد. از بیدار شدن در فکر اینکه « آخر دنیا اینجاست» تا دلبستگی به سگی ولگرد و ربوده‌شدن و مورد شکنجه قرار گرفتن به دست پلیس مخفی، تجربه‌ی عاشقی در یک ساعت و … همه و همه اتفاقاتی است که در همین یک روز آخر زندگی کنویکی برایش رخ می‌دهند. همه درحالی‌که کنویکی یک حلبی بنزین در دست دارد!

محشر صغرا، یکی از مهم‌ترین آثار ادبی لهستان در 25 سال گذشته

رمان محشر صغرا یکی از مهم‌ترین آثار ادبی لهستان در بیست‌وپنج سال گذشته است. خواننده در همان حال که با راوی داستان همراه می‌شود این فرصت را می‌یابد که از پیشینه‌ی لهستان نیز تکه‌هایی را کنار هم بگذارد و در نهایت تصویری نه‌چندان خوشایند از لهستان تحت سلطه‌ی تمامیت‌خواهی، بوروکراسی و پروپاگاندا و زندگی در مرز نابودی مردمانش تصویری به دست دهد.

شخصیت اصلی کتاب محشر صغرا، کنویکی، بی اشاره‌ی مستقیم، از مسخرگی سناریوی سیاسی-اجتماعی و آثار تحقیرآمیز آن را بر کیفیت زندگی مردم و موضع آن‌ها درباره‌ی انقلاب می‌گوید. آیا واقعاً جبهه‌ی مقابل جنگی که مردم در آن می‌جنگند، دولت است؟ یا آنکه آن‌سوی این جنگ صرفاً فردی است که برای هیچ دست به اقدامات شیطانی می‌زند؟ کنویکی عنصر تعلیق را در تمامی معضلات پیش روی راوی و سرنوشت او تا انتها حفظ می‌کند.

دزموند توتو در کتاب مسیر آشتی خود، به روایت ماجرای گذار مسالمت‌آمیز آفریقای جنوبی از سالیان سال استبداد آپارتاید، به دموکراسی بعد از به قدرت رسیدن نلسون ماندلا می‌نشیند. برگردان فارسی کتاب مسیر آشتی با ترجمه‌ی بهمن احمدی آمویی و به کوشش انتشارات کتاب پارسه روانه‌ی بازار شده است. کتاب مسیر آشتی در ژانر ادبیات مسیحیت و خودیاری قرار می‌گیرد.

دزموند توتو

اسقف اعظم دزموند توتو، با نام اصلی دزموند مپیلو توتو، از فعالان صلح و رهبران جنبش ضد آپارتاید آفریقای جنوبی است که در سال 1984 جایزه‌ی صلح نوبل را از آن خود کرد.

تا چند دهه‌ی اخیر دولت اقلیت سفیدپوستی زمام امور را در آفریقای جنوبی در دست داشت و جامعه را بر مبنای اصل برتری نژادی اداره می‌نمود. سی میلیون سیاه‌پوست این کشور که 70 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دادند حتی از ابتدایی‌ترین حقوق خود مانند حق رأی و تحصیل محروم بودند. فقر و بدبختی مردم را به تنگ آورده بود و هرگونه اعتراض به سرکوب شدید دولت ختم می‌شد.

نلسون ماندلا رهبر و ناجی همین مردمان محروم بود. نهادی که علیه تبعیض نژادی در خط مقدم مبارزه حضور داشت کلیسا بود که در به ثمر رساندن مبارزات نیز نقشی اساسی ایفا کرد. رهبری نهاد کلیسا را دزموند توتو، اسقف اعظم کلیسای انگلیکن آفریقا بر عهده داشت.

اهمیت نقش دزموند توتو در مبارزه خلاصه نمی‌شود. توتو پس از پیروزی جنبش مردمی که سیاه‌پوستان خواهان انتقام بودند، مردم را به آرامش فرامی‌خواند، در آیین خاک‌سپاری قربانیان سخن می‌گفت و جوامع بین‌الملل را به وضع تحریم‌های اقتصادی علیه حکومت آپارتاید تشویق می‌کرد.

اثر دیگری از این نویسنده که به فارسی نیز برگردانده شده است، کتاب شادی نام دارد که گفت‌وگوی توتو با چهاردهمین رهبر دالایی ‌لاما را روایت می‌کند. این اثر در سال 2016 منتشر شد و در دسته‌ی آثار خودیاری نیز قرار می‌گیرد.

نگاه مذهبی دزموند توتو و برتری بخشش بر انتقام

دزموند توتو در بسیاری بخش‌های کتاب مسیر آشتی نگاهی مذهبی و الهی را در روایاتش می‌گنجاند که این مسئله با توجه به پیشینه‌ی مذهبی او چندان دور از انتظار نیست. دزموند توتو در کتاب مسیر آشتی در خلال نکات عبرت‌آموزی که مطرح می‌کند، سعی دارد بر بخشش تأکید کند و آن را برتر از انتقام جلوه دهد.

کتاب مسیر آشتی: بخشش آزادی‌بخش است

نکته‌ی جالب این اثر شاید آن باشد که دزموند توتو باور دارد مجازات‌هایی چون دادگاه نورنبرگ که برای رساندن نازی‌ها به سزای اعمالشان پیاده شد، همیشه و همه‌جا کارساز نخواهند بود. این خود از ابعاد کتاب است که مخاطب را به تفکر وا‌می‌دارد.

این قبیل راهکارها شاید در موقعیتی مؤثر واقع شوند که قدرتی خارجی مسئولیت برگزاری دادگاه را بر عهده بگیرد؛ اما در مواردی مانند آفریقای جنوبی، جریان استبداد جریانی داخلی بود و امکان داشت اقدام مشابه به ایجاد تقابل میان گروه‌های مخالف، رواج خشونت و کینه‌جویی و هم‌چنین بروز مشکلات داخلی بیشتر منجر شود. از همین روی الگوی اعتراف و بخشش پیش گرفته شد و نتایج مطلوبی نیز در پی داشت.

مسیر آشتی آفریقای جنوبی، الگوی ملت‌های جهان

مسیری که آفریقای جنوبی برای گذار از نظام آپارتاید در پیش می‌گیرد ماجرایی خواندنی و عبرت‌آموز است. اینکه مردم این‌گونه به بخشش و آشتی روی بیاورند و رنج‌های تبعیض نژادی را برای هدفی والاتر، رسیدن به دموکراسی، پشت سر بگذارند می‌تواند الگویی باشد برای دیگر ملت‌ها تا بیش از این انقلاب و خشونت را راهکار نهایی ندانند.

کتاب فروپاشی اثر جرد دایموند اثری است قابل‌توجه، آگاهی‌بخش و جذاب که گویی چنین مقرر شده تا با طرح این پرسش که «بشر چگونه می‌تواند از نابودی محیط زیست به دست خود جلوگیری کند؟» بین مهم‌ترین کتاب‌های زمان ما جای بگیرد. کتاب فروپاشی نخستین بار در سال 2004 منتشر شد و برگردان فارسی آن با ترجمه‌ی فریدون مجلسی و به کوشش نشر طرح نو روانه‌ی بازار شده است.

آن‌هایی که به فروپاشی رسیدند و آن‌هایی که نجات یافتند

جرد دایموند در کتاب فروپاشی خود جوامع مختلفی را که با سوءاستفاده از منابع طبیعی به فروپاشی رسیدند، بررسی می‌کند و در کنار آن‌ها از تعداد محدودی هم که به طرز معجزه‌آسایی موفق شده‌اند خود را از لبه‌ی پرتگاه به عقب بکشند (ژاپن نمونه‌‌ی عالی این امر است) صحبت می‌کند. جرد دایموند درنهایت پای برخی موارد امروزی‌تر را به صحبت باز می‌کند که هنوز مشخص نیست چه آینده‌ای خواهند داشت.

جرد دایموند به دنبال یافتن علل فروپاشی تمدن‌ها

کتاب فروپاشی اثر جرد دایموند اثری حائز اهمیت است. جرد دایموند با ریزبینی و با به کار گرفتن طیف وسیعی از نمونه‌ها شاخصه‌های مؤثر در نابودی انواع تمدن‌ها را در تاریخ بشر مورد بررسی قرار می‌دهد. او چارچوبی فراهم می‌آورد که در خلال آن بتوان این تجزیه‌وتحلیل را شکل داد و با توجه به‌تمامی جزییات، علل احتمالی (و در بسیاری موارد، اصلی) فروپاشی تمدن‌های بشری را یافت.

جرد دایموند معتقد است تمامی مشکلات در قالبی یکسان نمی‌گنجند؛ این مشکلات تفاوت‌های قابل‌توجه و منطقی دارند که همگی در این بررسی در نظر گرفته شده‌اند. دخالت‌ عواملی چون فساد، طمع و حماقت همگی به تفصیل شرح داده شده‌اند.

نگاهی به گذشته برای ریشه‌یابی فروپاشی زیست‌محیطی روزگار ما

با تمام این‌ها کلیه مسببان این دست فروپاشی‌ها عذری منطقی دارند: آن‌ها از پیامدهای مخرب اعمال خودآگاه نبودند. شاید شرایط سرزمینی که در آن زندگی می‌کردند با بخش بزرگی از ساکنان ناسازگار بود، شاید تغییرات اقلیمی سبب شدند آن سرزمین به تله‌ی مرگ بدل شود و خیلی شایدهای دیگر.

اما آنچه واضح است آن است که چنین فروپاشی‌های تمدن‌های بشری، به‌ویژه مشکلات زیست‌محیطی، با دنیای امروز ما ارتباط مستقیم دارد. برای مثال، جزایر پولینزی که به منابع جزایر اطراف وابسته بودند، با ته‌کشیدن منابع وارداتی‌شان به فروپاشی رسیدند و  این مثال در مورد جوامع جهان اول که تا حد زیادی به منابع نفتی خود وابسته‌اند صدق می‌کند.

جرد دایموند در کتاب فروپاشی تمام سعی خود را به کار می‌گیرد تا این ادعا را بیان کند که تجارت، تجارت است و  کسی که کارش تجارت است خیریه باز نکرده و قصد هم ندارد مسئولیت به سعادت رساندن جامعه را بر عهده بگیرد.

دایموند به این نکته نیز اشاره می‌کند که برخی کسب‌وکارها در سوق دادن توسعه‌ها به سمت استفاده از رویه‌های بهتر و با تأثیر مخرب کمتر، نقش مؤثری داشته‌اند و از جمله‌ی این کسب‌وکارها، از شرکت‌های هوم دپوت و دی پی یاد می‌کند؛ هرچند بهتر می‌شد اگر به تأثیر خالص مورد دوم توجه می‌کرد و درباره‌ی آن تجدیدنظر می‌نمود.

جرد دایموند

جرد میسون دایموند دانشمند و نویسنده آمریکایی است. او در حال حاضر استاد جغرافیا و فیزیولوژی در دانشگاه کالیفرنیا، لس‌آنجلس است. او را بیشتر به‌عنوان نویسنده‌ی کتاب‌های علمی عامه همچون سومین شامپانزه، اسلحه، میکروب و فولاد و فروپاشی می‌شناسند. وی کتاب فروپاشی خود را به فرزندانش و نسل آینده تقدیم کرده است

ویکتور فرانکل، نویسنده‌ی کتاب «آری به زندگی»، سه سال از عمر خود را در اردوگاه‌های کار اجباری ازجمله اردوگاه آشویتس سپری کرد. تمام خانواده‌ی او ازجمله همسر باردارش در اردوگاه کشته شدند. باوجود تمام این مصائب، فرانکل چند ماه پس از آزادی از اردوگاه در سخنرانی‌هایش از هدفمندی و تقدس زندگی سخن می‌گفت.

کتاب آری به زندگی اثر ویکتور فرانکل روایت متمرکز سه سخنرانی اوست. جالب آنجاست که سخنان او در کتاب «آری به زندگی» هنوز هم که هنوز است عمق و ارزش خود را از دست نداده‌اند و نه‌تنها یادآور گذشته هستند که در وضعیت کنونی ما نیز کاربردی‌اند و ما را یاری می‌دهند.

ویکتور فرانکل

دکتر ویکتور امیل فرانکل، متخصص مغز و اعصاب و روان‌پزشک اتریشی و نیز یکی از بازماندگان فاجعه هولوکاست است. ویکتور فرانکل همچنین بنیان‌گذار لوگوتراپی بود که نوعی تجزیه‌وتحلیل وجودی و «سومین مکتب وینی» روان‌درمانی است.

کتاب «انسان در جست‌وجوی معنا» وی نخستین بار در سال 1959 و با عنوان «از اردوگاه مرگ تا اگزیستانسیالیسم» انتشار یافت و روایتگر تجربه‌ی او در اردوگاه کار اجباری است و روش روان‌درمان‌گرایانه او را برای جستن معنا در تمامی اشکال وجودیت، حتی پست‌ترین آن‌ها، و دلیلی برای ادامه‌ی زندگی توصیف می‌کند.

ویکتور فرانکل یکی از شخصیت‌های اصلی درمان وجودی است.

کتاب «آری به زندگی» درسی برای همه‌ی ما

ویکتور فرانکل یازده ماه پس از آزادی از اردوگاه کار اجباری رژیم نازی، یک مجموعه سخنرانی عمومی در وین برگزار کرد. این روان‌پزشک نجات‌یافته که با گذشت زمان نه‌چندان زیادی به شهرت جهانی رسید، افکار اصلی خود را درباره‌ی معنا، ارتجاع روانی و اهمیت پذیرفتن زندگی حتی در مواجهه با مشکلات بزرگ با دیگران به اشتراک گذاشت.

سخنان ویکتور فرانکل در کتاب «آری به زندگی» بسیار با زمانه‌ی ما و حالا که دنیا با ویروس کووید-19 و مسائل جنبی آن همچون قرنطینه و بی‌ثباتی اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کند، مرتبط است؛ این شرایط بسیار با اوضاع مردم در سال 1946 شباهت دارد.

ویکتور فرانکل در کتاب آری به زندگی شرح عمیق و جامعی ازجمله‌ی «طوری زندگی کن که گویی برای بار دوم است که زندگی می‌کنی» را به مخاطب ارائه می‌دهد و عقاید اساسی خود را دراین‌باره که هر بحرانی در دل خود حاوی فرصت‌هایی است، آشکار می‌کند.

علیرغم وقایع مخوف و ناگفتنی که در اردوگاه کار اجباری رخ داد، فرانکل از قدرت یکی از همبندانش آموخت که همیشه راهی برای گفتن «آری به زندگی» وجود دارد و این درسی است جامع برای همه‌ی ما در هرزمانی.